Uveitis phacotoxica

Zapalenie błony naczyniowej w następstwie działania uwolnionych protein z powodu przerwania torebki soczewki (uraz, operacja). Występuje w tym samym oku, najczęściej w przypadkach zaćmy przejrzałej.

Osobliwą postać zapalenia błony naczyniowej oka stanowi współczulne zapalenie oka. Przypadków tych jest coraz mniej dzięki wprowadzeniu antybiotyków. Mimo to stosunkowo często wysuwa się problem, czy w przypadkach dłużej trwającego podrażnienia oka usunąć je czy zachować. Zapalenie współ- czulne przebiega bowiem na ogół ciężko i często doprowadza do całkowitej ślepoty. Odróżnia się 2 postaci zapalenia współ- czulnego – zapalenie błony naczyniowej oka surowicze (nie- granulacyjne) i zapalenie błony naczyniowej oka plastyczne (granulacyjne), o przebiegu znacznie cięższym niż postać pierwsza.

Etiopatogeneza współczulnego zapalenia błony naczyniowej jest przedmiotem wielu prac. Poszukiwania swoistych drobnoustrojów okazały się bezskuteczne. Trudne jest do wytłumaczenia powstanie zapalenia współczulnego w niektórych przypadkach przebiegających bez przebicia oka (np. w czerniakach, w tępych urazach). Stosunkowo wcześnie wysunięto teorię uczulenia na barwnik błony naczyniowej wyzwolony po urazie gałki ocznej. Za tłem alergicznym mogą przemawiać komórki kwasochłonne znajdowane w preparatach histologicznych nacieków błony naczyniowej oraz pomyślne wyniki leczenia kortykosterydami. Teoria alergicznego pochodzenia zapalenia współczulnego oka nie tłumaczy jednak, dlaczego po stosunkowo licznych operacjach tęczówki nie obserwuje się na ogół zapaleń współczulnych, mimo że istnieje w tych sytuacjach możliwość uwolnienia barwnika i uczulenia nim. Widocznie w grę wchodzi jeszcze jakiś inny czynnik zmieniający antygen. Może nim być np. zakażenie bakteryjne.

W leczeniu zapaleń alergicznych błony naczyniowej duży postęp datuje się od czasu wprowadzenia do kliniki antybiotyków i sterydów. Sterydy hamują reakcję zapalną. Ma to wielkie znaczenie w zapaleniach błony naczyniowej niegranu- lacyjnych, ponieważ ulega zahamowaniu powstawanie wysięku, wrastanie naczyń itd. Zahamowanie reakcji zapalnych pozwala tkance ocznej przetrwać stan ostry, dopóki nie wygaśnie reakcja alergiczna. Dla oka, w którym każdy fragment tkanki jest cenny (zwłaszcza dla siatkówki, która partycypuje w zapaleniu błony naczyniowej), tego rodzaju działanie sterydów przedstawia istotne znaczenie. Leczenie antybiotykami jest również konieczne dla wyjałowienia oka lub ognisk zakaźnych istniejących w innych częściach ustroju. Należy jednak pamiętać, że w czasie leczenia sterydami czynnik zakaźny (zwłaszcza wirusy) może rozwijać się bezobjawowo i doprowadzić po odstawieniu sterydów do wystąpienia bardzo burzliwych objawów zapalnych.