Keratitis rosacea i Keratitis disciformis

Zwykle przebiega jednocześnie z acne rosacea i blepharitis rosacea. W spojówce gałkowej, najczęściej przy rąbku, stwierdza się silnie unaczynione grudki, których naczynia wrastają w rogówkę. Niekiedy dochodzi do powstania owrzodzeń rogówki. Keratitis rosacea ma charakter przewlekły, trwa latami, daje remisje i nawroty.

Wirus opryszczki (herpes simplex) wywołuje najczęściej w rogówce nacieki w postaci rozgałęzionego drzewa. Jest to postać zapalenia pierwotnego. W przypadkach powtarzających się lub trwających długo dochodzi do powstania reakcji alergicznej, która przebiega pod postacią krążkowego zapalenia rogówki (keratitis disciformis). W tym schorzeniu rogówki występują głębokie zmętnienia w postaci krążków, nieraz rogówka obrzęka, na blaszce granicznej tylnej zjawiają się osady. Nabłonek rogówki jest stosunkowo słabo wciągnięty w proces chorobowy.

Miąższowe zapalenie rogówki. Może wystąpić w kile, gruźlicy, trądzie, trypanosomiazie. Kiła odgrywała dużą rolę w etiologii tej postaci zapalenia rogówki. Dawniejsze metody leczenia nie mogły powstrzymać rozwoju choroby. Obecnie stosowanie sterydów doprowadza do całkowitego wyleczenia. Schorzenie zazwyczaj występuje u ludzi młodych, stanowi jeden z objawów triady Hutchinso- na. Miąższowe zapalenie rogówki zaczyna się zwykle nastrzyk- nięciem rzęskowym, w miarę postępu choroby rogówka staje się prawie porcelanowobiała. Zapaleniu rogówki towarzyszą objawy zapalenia tęczówki. Z kolei następuje wrastanie naczyń, które przebiegają głęboko w miąższ rogówki (w postaci miotełek) i nadają jej typowe zabarwienie różowe, przypominające mięso łososia. Z czasem nacieki ulegają wchłonięciu, rogówka przejaśnia się, jednak nie całkowicie, pozostają większe lub mniejsze zmętnienia. Leczenie za pomocą korty- kosterydów doprowadza do zblednięcia oka, stopniowego zmniejszania się zmętnień. Leczenie należy prowadzić przez okres około 3 miesięcy, w przeciwnym razie może wystąpić wznowa, gdy nie wygasło jeszcze działanie antygenów znajdujących się w rogówce. Skuteczność leczenia kortykosterydami przemawia także za tłem alergicznym miąższowego zapalenia rogówki.

Choroba przeszczepu. Zmętnienie przeszczepu rogówki może być wywołane przez różne przyczyny, np. wadliwą technikę zabiegu. Przeszczep umieszczony w nieprzezroczystej rogówce, w której nie ma elementów keratoblastycznych, również nieuchronnie mętnieje (np. w przypadkach ciężkich oparzeń). W niektórych przypadkach przeszczep rogówki całkowicie przezierny umieszczo- ny w stosunkowo przeziernej rogówce gospodarza ulega zmętnieniu w ciągu krótkiego czasu. W tych sytuacjach powodem zmętnienia jest reakcja alergiczna. Istotną rolę w zmętnieniu przeszczepu odgrywa przypuszczalnie wysoce antygenowy nabłonek. Obecnie, poczynając od 10 dnia po operacji przeszczepienia rogówki, stosuje się przez długi czas kortyzon, który zapobiega reakcji alergicznej, pozwalając na przetrwanie okresu w jakim przeszczepiona tkanka rogówkowa traci właściwości antygenowe.